Voor pers, beleidsmakers, dierenambulances en andere dierenwelzijnspartijen schreef Willeke een artikel over de schildpad in Nederland.
Klik hier: Het onzichtbare leed in onze wateren: de wegterende schildpad – Didor
Vogelgriep, ook wel bekend als Aviaire Influenza (AI) en vogelpest, is een ziekte die wordt veroorzaakt door een (griep)virus. Dit virus werd tot aan 2020 vooral verspreid door trekvogels in de winter en het voorjaar waardoor er twee keer per jaar uitbraken waren in Nederland. Sinds 2020 gaat het virus echter niet meer weg en raken dieren het hele jaar door besmet, dat wordt endemisch genoemd (blijvend aanwezig).
Het virus is zeer besmettelijk onder vogels. Na een besmetting kunnen de eerste symptomen soms al binnen een paar uur zichtbaar worden. De dieren worden na besmetting ernstig ziek (waarbij de meeste besmette dieren komen te overlijden). Dit wordt hoog pathogeen genoemd. Van een laag pathogeen virus worden dieren wel ziek maar niet heel ernstig.
Een griepvirus muteert, daarom worden het hele jaar door overleden dieren onderzocht. Er wordt dan gekeken naar de typering. Op het moment is het hoog pathogene virus met de H5N1 typering het meest gevonden in overleden dieren.
Het vogelgriepvirus is een zoönose: een virus dat van dier op mens over te dragen is.
Dieren die besmet zijn geraakt zijn vaak te herkennen door een bepaalde mate van gedesoriënteerdheid, ze hebben neurologisch aanvallen: ze vallen om, draaien met de kop, maken schokkerige bewegingen. Vaak hebben vogels minder trek, produceren ze meer slijm, krijgen ze een blauwige gloed over de ogen en zwellen kop en oogleden op. Vaak zijn deze symptomen echter niet eens meer te zien: een dier kan zeer snel komen te overlijden na besmetting. Het valt dan met name op dat er meerdere dode dieren liggen.
Vogelgriep bij mensen zal vermoedelijk minder heftig verlopen: koorts, hoesten, ademhalingsproblemen en spierpijn. In ernstige gevallen kan er longontsteking optreden en kan iemand overlijden. Wereldwijd zijn een aantal mensen overleden aan het virus, dit waren mensen die veelvuldig contact hadden met besmette dieren.
Wie verantwoordelijk is voor het ruimen van kadavers en het melden van uitbraken is afhankelijk waar de dieren zijn gevonden.
Belangrijk is dat, bij een vermoeden van kadavers met vogelgriep, goede hygiënemaatregelen worden genomen. Denk daarbij aan: wegwerp overalls, handschoenen, mondkapjes, overschoenen, ontsmettingsmiddel, zakken voor de kadavers.
Kadavers dienen koel (in een dubbele vuilniszak) bewaard te worden totdat deze door Rendac opgehaald worden.
Hou deze website in de gaten, maar ook de websites van de NVWA, DWHC, de Rijksoverheid en RVO.
Bij verschillende evenementen, zoals braderieën en dierententoonstellingen, spelen dieren vaak een rol. Hoewel diergebruik entertainmentwaarde kan bieden, is het welzijn van de dieren niet altijd gegarandeerd. In Nederland bestaat wet- en regelgeving om het gebruik van dieren bij evenementen te reguleren, maar gemeentes hebben beperkte mogelijkheden om vergunningsaanvragen te weigeren.
Sinds 2015 is het verboden om wilde zoogdieren te gebruiken in circussen, bij feesten of evenementen, optredens bij mensen thuis, reclamedoeleinden, optredens in pretparken en andere optredens. Leeuwen en olifanten zijn sindsdien niet meer te zien in circussen.
Toegestane zoogdieren voor optredens zijn onder andere ezels, paarden, honden, katten, runderen, schapen, geiten, varkens, lama’s, alpaca’s, kamelen, dromedarissen, konijnen, bruine ratten, tamme muizen/huismuizen, cavia’s, goudhamsters en gerbils. Ook andere dierklassen, zoals vogels, reptielen, amfibieën en insecten, mogen optreden in circussen. Dierentuinen en dolfinaria mogen nog steeds wilde zoogdieren gebruiken in shows.
De Wet Dieren is een belangrijke wet die tot doel heeft het welzijn van dieren te waarborgen en onnodig lijden te voorkomen. Deze wet verbiedt het gebruik van dieren op een manier die schadelijk is voor hun gezondheid of welzijn. Het richt zich op het voorkomen van fysieke en mentale stress, pijn, uitputting en angst bij dieren die worden gebruikt voor evenementen.
De Regeling Houder van Dieren stelt specifieke eisen aan de huisvesting, verzorging en behandeling van dieren, inclusief die bij evenementen. Deze regeling omvat voorschriften met betrekking tot voeding, leefruimte, hygiëne en medische zorg voor dieren die gehouden worden voor entertainmentdoeleinden. Daarnaast bevat het bepalingen over training en het gebruik van dieren in shows en optredens.
Het is de verantwoordelijkheid van evenementenorganisatoren om zich te houden aan de geldende wet- en regelgeving met betrekking tot het gebruik van dieren. Gemeentes spelen ook een belangrijke rol bij het handhaven van de wet- en regelgeving en het verlenen van vergunningen voor evenementen waar dieren worden gebruikt. Door middel van inspecties, in samenwerking met de NVWA, GGD en handhavingsinstanties, kunnen gemeentes ervoor zorgen dat dierenwelzijn prioriteit krijgt bij evenementen.
. Voorbeeld: Nota Dierenwelzijn 2020-2024 | Lokale wet- en regelgeving (overheid.nl)
De wettelijke eisen voor evenementen staan vermeld in het Besluit houders van Dieren (artikel 4.15 en 4.18) en Regeling houders van dieren, hoofdstuk 8a.
Ook kunnen er aanvullende eisen zijn opgenomen in de Regeling tijdelijke maatregelen dierziekten.
We hebben in Nederland verschillende soorten gazen. Welke ganzen dit zijn staat hieronder in de ganzenherkenningskaart (ook te downloaden)
Nederland staat bekend om zijn uitgestrekte polders, groene weilanden en waterrijke gebieden, die een ideale habitat vormen voor diverse vogelsoorten, waaronder wilde ganzen. De groeiende populaties van wilde ganzen hebben ook geleid tot toenemende problemen en overlast in verschillende delen van het land.
De afgelopen decennia is het aantal ganzen in Nederland aanzienlijk toegenomen. Met name soorten zoals de Grauwe gans, Kolgans, Brandgans, Canadese gans en Nijlgans hebben zich gevestigd en gedijen in ons waterrijke landschap. Hoewel deze ganzen van nature migreren en vaak overwinteren in Nederland, hebben ze zich hier permanent gevestigd en vinden ze voldoende voedsel en broedgebieden.
De aanwezigheid van wilde ganzen heeft echter ook een keerzijde. Ze kunnen aanzienlijke schade aanrichten aan landbouwgewassen, natuurgebieden en sportvelden. De grazende ganzen kunnen gewassen kaalvreten, wat leidt tot financiële verliezen voor boeren en landeigenaren. Daarnaast kunnen hun uitwerpselen waterkwaliteitproblemen veroorzaken en zijn ze een gevaar voor de biodiversiteit.
Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, hebben zowel de overheid als verschillende belanghebbenden maatregelen genomen om de jacht op ganzen te beheren. Dit omvat onder andere het instellen van jachtperiodes en het nemen van preventieve maatregelen om schade aan gewassen te verminderen.
Verschillende instanties en organisaties spelen een rol bij het plannen en uitvoeren van beheersmaatregelen en de jacht op ganzen.
Met name het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van landelijk beleid en wetgeving met betrekking tot het beheer van wilde ganzen. Het ministerie stelt doelstellingen en kaders vast voor het beheer en de populatieontwikkeling van ganzen in Nederland. Het bepaalt bijvoorbeeld welke ganzensoorten onder het beheer vallen en welke maatregelen kunnen worden genomen.
De provincies hebben de taak om het landelijke beleid te vertalen naar provinciaal beleid en beheerplannen. Elke provincie heeft zijn eigen specifieke situatie met betrekking tot wilde ganzen en kan daarom verschillende beheermaatregelen treffen. Ze bepalen bijvoorbeeld de jachtperioden, stellen regels vast voor schadevergoeding aan landbouwers en nemen maatregelen om de ganzenpopulaties te beheren. De provincie geeft het opstellen en uitvoeren van ganzenbeheerplannen uit handen aan de Florabeheereenheden van de provincies.
Dit zijn provinciale samenwerkingsverbanden van jagers, grondgebruikers en andere belanghebbenden op het gebied van fauna. Ze hebben als taak om het faunabeheer in de provincie te coördineren en uit te voeren, inclusief het beheer van wilde ganzen. FBE’s zijn verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van faunabeheerplannen, waarin ook het beheer van ganzen is opgenomen.
Dit zijn lokale vrijwilligersorganisaties (jagers) die zich richten op het beheer van in het wild levende dieren, waaronder wilde ganzen. Ze werken vaak in nauwe samenwerking met grondgebruikers, boeren en andere belanghebbenden. WBE’s kunnen betrokken zijn bij het uitvoeren van beheersmaatregelen, zoals het bejagen van ganzen of het nemen van preventieve maatregelen.
Gemeentes hebben ook een rol in het beheer van wilde ganzen, vooral wanneer het gaat om schadebestrijding op lokaal niveau. Ze kunnen samenwerken met boeren en andere belanghebbenden om schade te voorkomen en te verminderen. Daarnaast kunnen gemeenten ruimtelijke ordening en vergunningen reguleren met betrekking tot de inrichting van gebieden waar ganzen aanwezig zijn. Zelfstandig maatregelen nemen, zoals het afvangen en doden van ganzen of het bewerken van eieren is niet toegestaan. Alleen met een ontheffing van de FBE en in samenwerking met de WBE kan een gemeente iets doen aan het reduceren van te grote populaties.
Hier is een overzicht van de ganzensoorten die in Nederland voorkomen, samen met informatie over hun invasieve status, exoot of inheems, en de periodes voor de jacht op ganzen:
De regels voor het ganzenbeheerplan verschilt per provincie. Raadpleeg dus vooral de provincie (beter: via de FBE van de provincie) welke regels er gelden per ganzensoort. De provincie kan helpen bij het toetsen van een lokaal beheerplan (per gemeente) en zal vrijwilligers van de WBE’n inzetten voor het daadwerkelijk beheersen van grote populaties. Overigens worden niet alle ganzen zo maar geschoten: op de escalatieladder van de provincie staat doden van overlastgevende ganzen bovenaan, verjagen is altijd een betere optie.
Met de toenemende intensiteit van hittegolven en extreme weersomstandigheden, is het van cruciaal belang om aandacht te besteden aan hittestress bij dieren. Hittestress kan schadelijke effecten hebben op de gezondheid en het welzijn van dieren, zowel in het wild als in gevangenschap.
Hittestress treedt op wanneer de lichaamstemperatuur van een dier stijgt tot een niveau dat het normale functioneren van het lichaam in gevaar brengt. Dieren hebben verschillende mechanismen om warmte kwijt te raken, zoals hijgen, zweten of het zoeken van schaduwrijke plekken. Bij extreme hitte en hoge luchtvochtigheid kunnen deze mechanismen echter ontoereikend worden, wat kan leiden tot oververhitting, uitdroging en andere gezondheidsproblemen.
Gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van hittestress bij dieren door middel van adequaat beleid en voorlichting. Enkele mogelijke acties zijn:
Veel gemeentes werken aan een schuilhutten beleid met regels die voor hun gemeente van toepassing zijn. In principe moet voor elk gebouw een vergunning worden aangevraagd.
De gemeente identificeert specifieke gebieden waar schuilgelegenheden zijn toegestaan. Deze gebieden bevinden zich doorgaans op percelen met een agrarische bestemming. Over het algemeen geldt dat schuilhutten alleen zijn toegestaan voor niet-commercieel gebruik. De gemeente stelt vaak eisen aan het minimale oppervlak van het perceel.
Om een schuilhut te kunnen bouwen, is meestal een ontheffing of afwijking van het bestemmingsplan vereist. Dit betekent dat een reguliere omgevingsvergunning moet worden aangevraagd, waarbij legeskosten verschuldigd zijn voor de ontheffing of afwijking van het bestemmingsplan, evenals de bijbehorende bouwleges.
De toegestane grootte van een schuilhut varieert meestal tussen de 20 en 30 vierkante meter, met een maximale bouwhoogte van 3 meter. Het is vereist dat de schuilhut aan minimaal één zijde open is. Soms kan de gemeente een landschappelijke inpassing eisen. Het is niet toegestaan om de schuilhut voor andere doeleinden te gebruiken, zoals buitenopslag van voer.
De gemeente staat meestal alleen locaties toe waarbij overlast naar derden wordt uitgesloten, of ze stellen bepaalde afstandsvoorwaarden (vaak 50 meter) tussen de schuilhut en aangrenzende percelen.
We denken over het algemeen niet zo snel aan katten die ziek worden als het over vogelgriep gaat. Helaas kunnen ook deze dieren ziek worden en zelfs komen te overlijden aan vogelgriep.
In juni 2023 verscheen er een artikel (RTL Nieuws) dat er katten in Polen zijn overleden na besmetting met vogelgriep. Hoogstwaarschijnlijk door het eten van dode vogels.
Update 5 juli 2023: uit onderzoek blijkt dat deze katten mogelijk besmet zijn geraakt door het eten van kattenvoer, bereid met besmet eendenvlees.
Waarschuw inwoners als er een uitbraak van vogelgriep in de gemeente is. Welke adviezen kunnen gegeven worden:
Deel deze adviezen vooral via social media en de website van de gemeente, in inwonersgroepen en lokale kranten.
In de afgelopen jaren is er wereldwijd een toenemende zorg ontstaan over invasieve soorten die een bedreiging vormen voor inheemse flora en fauna. Een van deze invasieve soorten is het Mediterrane draaigatje (Latin: Rotatoria mediterranea), een klein maar potentieel schadelijk diertje dat zich snel kan vermenigvuldigen en een negatieve invloed kan hebben op de lokale biodiversiteit.
Het Mediterrane draaigatje is een microscopisch klein diertje dat behoort tot de familie van de roeipootkreeftjes. Hij is zwart en kleiner dan de ‘gewone’ mier die wij hier kennen. Ze danken hun naam aan de wijze waarop het dier bijt: zodra hij gebeten heeft draait hij zijn achterlijf en spuit dan wat bijtende vloeistof in de aangebrachte bijtwond.
Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van deze soort is de Middellandse Zee-regio, maar door menselijke activiteit is het draaigatje wereldwijd verspreid geraakt. Onder andere door de import van planten en de aarde waar zij in huizen. Het draaigatje voedt zich met algen, bacteriën en ander organisch materiaal en kan zich in een rap tempo voortplanten, waardoor het snel de aanwezige voedselbronnen kan uitputten.
Het draaigatje wordt als invasieve soort beschouwd omdat het zich buiten zijn natuurlijke habitat kan vestigen en een negatieve impact kan hebben op de lokale ecosystemen. Door zijn snelle voortplanting en competente voedselconsumptie kan het draaigatje de inheemse soorten verdringen en zelfs lokale voedselketens verstoren.
Het draaigatje kan een superkolonie vormen, met duizenden vruchtbare koninginnen en miljoenen werksters. Hierdoor kunnen hun nesten erg groot worden. In Nederland zijn al meerdere van deze superkolonies ontdekt. Deze mier maakt ook gebruik van “Clusternesten” of “Satelliet nesten”. Met name in de zomer betekent dit dat langs de randen van de nesten nog tal van kleinere nesten ontstaan.
In Rotterdam beslaat een kolonie van het mediterraan draaigatje een flink oppervlak over meerdere straten.
Draaigatjes gedijen goed in waterrijke omgevingen met voldoende voedselbronnen, zoals algen, bacteriën en organisch afval. Ze kunnen zich ook hechten aan verschillende oppervlakken zoals planten, stenen, hout of andere substraten in het water. Ze voelen zich thuis op warme plekken en straten en muren die veel zon vangen. Vaak zijn verzakte straten, stoepen, tuintegels in combinatie met zandhopen het eerst zichtbaar.
Onder de koelte van bomen zal de verspreiding minder snel gaan. Bij water of geasfalteerde wegen stopt de verspreiding.
Het bestrijden van het Mediterrane draaigatje is van essentieel belang om de inheemse biodiversiteit te beschermen. Hier zijn enkele effectieve maatregelen die gemeenten kunnen nemen:
Voor veel overtredingen en misdrijven hanteert het OM vaste boete-tarieven. De meest voorkomende boetes die betrekking hebben op dieren staan hieronder vermeld. Tarieven 2023.
Hond niet aangelijnd waar het moet: €100
Feitcodes: F 145 a, F 145 b, F 145 e
Geen zakje dragen voor verwijderen van hondenpoep: € 100
Plaatselijke verordening. Feitcode: F 145 d
De hond meenemen naar een recreatiegebied buiten de toegestane periode: €100
Feitcodes: F 212 g
Als verantwoordelijke niet onmiddellijk opruimen van hondenpoep.
Bedrag bepaald in de Plaatselijke verordening (APV)/
Feitcodes: H 326
Vissen zonder schriftelijke toestemming. Met één of twee hengels: €150
Feitcodes: H 645 a
Binnenvisserij. Met levende vis, amfibieën, reptielen, vogels, of zoogdieren vissen: €420
Feitcodes: H 664 a
Gegevens over boetes, de meest actuele tarieven en bijkomende kosten: Boetebase – Openbaar Ministerie (om.nl)
Minister Adema (LNV) heeft in januari 2023 aangekondigd dat het chippen van katten verplicht zal worden. Hoewel de ingangsdatum nog niet bekend is, kunnen gemeenten al actie ondernemen om deze verandering te omarmen.
Elk jaar raken meer dan 60.000 katten vermist. Dit gaat om katten die zijn weggelopen en/of de weg naar huis niet kunnen vinden. Daarnaast zijn er katten die slachtoffer worden van verkeersongevallen en terechtkomen bij de dierenambulance of de dierenarts (levend of helaas overleden). Katten die niet gechipt zijn, kunnen vaak niet worden herenigd met hun baasje. Slechts 17% van alle weggelopen katten die in een asiel belanden, wordt herenigd met hun eigenaar. Bij honden is dit percentage maar liefst 93%, voornamelijk omdat het chippen van honden al verplicht is.
Hoewel het chippen van katten veel voordelen heeft, zijn er ook enkele nadelen en uitdagingen waarmee rekening moet worden gehouden:
Gemeenten kunnen verschillende strategieën gebruiken om het chippen van katten te stimuleren:
Het chippen van katten brengt talrijke voordelen met zich mee, zoals het vergemakkelijken van het terugvinden van vermiste katten, het verminderen van zwerfkatten en het bevorderen van verantwoordelijk eigenaarschap. Gemeenten kunnen actief bijdragen aan het stimuleren van het chippen van katten door middel van voorlichting, samenwerking met chippartijen, subsidies en handhaving. Door deze maatregelen te implementeren, kan een gemeente een veilige en verantwoordelijke omgeving creëren voor katten en hun eigenaren.
Het is raadzaam voor gemeenten om niet te wachten op de verplichting, maar nu al actie te ondernemen en de voordelen te benutten die het chippen van katten met zich meebrengt.
Zwerfkatten vormen een uitdaging voor veel gemeenten. Ze zorgen niet alleen voor overlast, maar ook voor gezondheidsrisico’s en schade aan de lokale fauna. Gelukkig zijn er effectieve maatregelen die gemeenten kunnen nemen om dit probleem aan te pakken.
Zwerfkatten kunnen leiden tot diverse problemen binnen een gemeente. Enkele belangrijke problemen zijn:
Zwerfkatten kunnen overlast veroorzaken, zoals het markeren van territorium, het omwoelen van en poepen in tuinen en het veroorzaken van geluidsoverlast. Dit kan leiden tot irritatie bij omwonenden en verstoring van de leefomgeving.
Zwerfkatten hebben een hoog voortplantingspotentieel en kunnen zich snel vermenigvuldigen. Hierdoor neemt de populatie zwerfkatten snel toe, wat resulteert in een groter probleem en meer overlast.
Zwerfkatten kunnen diverse ziektes verspreiden, zoals kattenziekte en verschillende parasitaire infecties. Dit vormt niet alleen een risico voor andere katten, maar ook voor andere dieren en zelfs voor de volksgezondheid.
Gelukkig zijn er effectieve maatregelen die gemeenten kunnen nemen om het probleem van zwerfkatten aan te pakken. Enkele aanbevelingen zijn:
De gemeente speelt een cruciale rol bij het aanpakken van het probleem van zwerfkatten. Enkele belangrijke taken en verantwoordelijkheden van de gemeente zijn:
Het aanpakken van het probleem van zwerfkatten brengt kosten met zich mee, zoals de kosten voor sterilisatie/castratie, medische zorg en voorlichtingscampagnes. Deze kosten kunnen echter worden beschouwd als investeringen in het creëren van een gezonde en leefbare omgeving. Door het beperken van de populatiegroei van zwerfkatten en het verminderen van gezondheidsrisico’s, kan de gemeente op de lange termijn kosten besparen.
Daarnaast zijn er ook opbrengsten te verwachten, zoals verminderde overlast, een gezondere leefomgeving en een betere samenwerking met lokale zwerfkattenopvangen en dierenartsen. Bovendien draagt het effectief aanpakken van het probleem bij aan het verbeteren van het welzijn van de zwerfkatten zelf.
Het aanpakken van zwerfkatten vereist een gecoördineerde en doelgerichte aanpak van gemeenten. Door het implementeren van effectieve maatregelen zoals TNRC, adoptieprogramma’s, voorlichting en samenwerking, kan het probleem van zwerfkatten worden verminderd en beheerst.
Gemeenten spelen hierbij een cruciale rol, onder andere bij het ontwikkelen van beleid, het verstrekken van financiële ondersteuning, het faciliteren van vergunningverlening en het laten chippen van katten. Hoewel er kosten verbonden zijn aan deze aanpak, wegen de opbrengsten op tegen de investeringen. Het effectief aanpakken van zwerfkatten draagt bij aan een gezonde en leefbare omgeving voor mens en dier.
Uit het rapport van de Raad voor Dierenaangelegenheden van november 2022 blijkt dat een steeds groter wordende groep mensen zich betrokken voelt met dierenwelzijn. Ook groeit de groep die vindt dat de overheid onvoldoende doet om het welzijn van dieren te waarborgen. Met alle problemen waar gemeentes tegenaan lopen (zoals meer bouwen en minder ruimte voor dieren, ganzenoverlast, hondenpoep, vogelgriep) en een steeds groter wordende druk vanuit de inwoners voor een betere zorg voor de dieren, zien steeds meer gemeentes het thema ‘dieren’ als een aparte opgave.
Door het aanstellen van een wethouder die dierenwelzijn in zijn of haar portefeuille heeft, laat een gemeente zien het thema belangrijk te vinden. Op deze manier kan er beleid worden ontwikkeld, uitgevoerd en een budget worden vrijgemaakt. Het beleid kan bijvoorbeeld gaan om het verbeteren van de leefomstandigheden van dieren in de gemeente, maatregelen voor dieren in het wild die ziek of gewond zijn geraakt, verantwoord huisdierenbezit, etc.
Vaak wordt het thema dier ‘erbij’ gedaan. Een (beleids)adviseur of -medewerker is verantwoordelijk voor afval en schoon. Hondenpoep zorgt voor vieze straten en dus is deze adviseur/medewerker binnen de kortste keren verantwoordelijk voor honden. Maar dan ook voor ganzen, eikenprocessierupsen en ach, doe dan maar het hele dierenbeleid. Kortom, iemand wordt belast met een (grote) extra taak waar wellicht de kennis en kunde niet in huis is. Maar soms ook de affiniteit niet met het onderwerp.
Ons advies is het aanwijzen van een specifieke (beleids)adviseur dieren.
Deze beleidsadviseur is een deskundige op het gebied van het welzijn, de gezondheid en de bescherming van dieren die in de stad leven, zoals vogels, eekhoorns, vossen, katten en honden. Deze persoon kan adviseren over hoe het beleid en het beheer van de openbare ruimte verbeterd kan worden waarbij rekening wordt gehouden met de belangen en behoeften van deze dieren. Het is ook degene die de gemeente adviseert over het welzijn en de bescherming van dieren in de gemeente.
De beleidsadviseur houdt zich bijvoorbeeld bezig met het opstellen van een dierenwelzijnsbeleid, het voorkomen en bestrijden van dierenleed, het bevorderen van de samenwerking tussen verschillende organisaties die zich met dieren bezighouden, en het informeren en voorlichten van burgers over dierenwelzijn.
Door deze functie intern te beleggen kan het voordelen opleveren voor de gemeente op het gebied van gezondheid, veiligheid, economie en milieu. Zo kan een adviseur dieren bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van ziektes die van dieren op mensen kunnen overgaan, het verminderen van overlast en schade door dieren, het stimuleren van duurzame en diervriendelijke bedrijfsvoering, en het bevorderen van de biodiversiteit en de natuurlijke balans in de gemeente.
Deze functie is ook extern te beleggen bij een freelance adviseur die bijvoorbeeld ‘vast’ inzetbaar is voor een aantal uur per week of projectmatige aansturing of ondersteuning biedt.
Zoals gezegd, wordt bij de meeste gemeentes wordt dieren erbij gedaan, ligt het aandachtsgebied versprokkeld binnen de organisatie bij verschillende afdelingen en personen (die soms ook niet van elkaar weten waar zij mee bezig zijn!). Ons advies is deze functie beschikbaar te maken op basis van de grootte van de gemeente. Per 10.000 adivseren wij minimaal 0,1 FTE te reserveren voor dierenwelzijn.
Een gemeente met 50.000 inwoners heeft in dit voorstel dan een 0,5 FTE beschikbaar voor dierenwelzijn. Een gemeente met 100.000 inwoners heeft dan 1 FTE beschikbaar. Voor een grote stad als Den Haag met 550.000 zijn 5,5 FTE geen overbodige luxe met alle vraagstukken waar een dergelijke grote gemeente tegenaan loopt. De aandachtsgebieden kunnen dan over verschillende ambtenaren verdeeld worden (bijv. per regio maar beter per expertise).
Mogelijke taken binnen het thema dieren:
Een gemeente is verantwoordelijk voor het realiseren van een duurzame, leefbare en aantrekkelijke stad voor mens en dier. Een gemeente waarin dieren niet alleen worden gezien als objecten of problemen, maar als medebewoners met eigen rechten en belangen. Een gemeente waarin dierenwelzijn niet alleen een morele plicht is, maar ook een bron van sociale cohesie, educatie, recreatie en biodiversiteit.
Een gemeente verdient een eigen wethouder en een (beleids)adviseur (met voldoende beschikbare tijd) die zich bezig houden met het thema ‘dieren in de openbare ruimte’.
Plan een adviesgesprek in of maak direct een afspraak voor ondersteuning.
Zie ook de aanbeveling van de Dierenbescherming: De gemeente maakt het verschil!
Hondenbelasting: Een essentiële bron van inkomsten voor sommige gemeentes en een grote bron van ergernis voor hondeneigenaren. Afschaffen of niet?
Hondenbelasting is ooit ontstaan om het aantal zwerfhonden en rabiës (hondsdolheid) terug te laten dringen. Ondanks dat we deze problemen niet meer hebben, is het nog steeds een belasting die in gebruik is.
Hondenbelasting is een lokale belasting die door gemeentes in Nederland MAG worden opgelegd aan hondeneigenaren binnen hun gemeente (artikel 226 van de gemeentewet). Het is een algemene belasting waarvan de opbrengen naar de algemene middelen van de gemeente gaan. De gemeenteraad bepaalt waar het geld aan wordt uitgegeven.
Het is daarom ook aan de gemeenteraad om te bepalen óf zij deze belasting willen heffen, en zo ja, tegen welk bedrag en of zij deze blijven inzetten voor algemene middelen óf er een doelbelasting van maken.
Elke gemeente heeft de bevoegdheid om haar eigen tarieven en regels voor hondenbelasting vast te stellen. Het bedrag dat geïnd wordt is afhankelijk van het aantal honden die de hondenbezitter heeft en het lokale tarief.
Er zijn uitzonderingen waarbij de hondeneigenaar geen belasting hoeft te betalen:
In 2020 leverde de hondenbelasting landelijk totaal 50 miljoen euro op. Van de 355 gemeentes inden er in dit jaar nog 193 gemeentes hondenbelasting (54%). We zien het aantal gemeentes wat hondenbelasting int jaarlijst afnemen. (Bron CBS). Voor de gemeente Den Haag levert deze belasting het meeste op: maar liefst 2 miljoen elk jaar. Amsterdam en Rotterdam heffen daarentegen geen hondenbelasting meer.
Vaak leggen de gemeentes die geen hondenbelasting meer heffen een opruimplicht op. Zelf de poep van de hond opruimen dus en anders krijgt men een boete. Er zijn gemeentes die gratis poepzakjes beschikbaar stellen. Er zijn ook gemeentes die én belasting heffen én een opruimplicht hebben én geen poepzakjes gratis beschikbaar stellen. Alle varianten zijn mogelijk en worden gezien.
De bedragen die worden berekend per hond (de 1e hond is vaak het duurste, 2e en 3e honden zijn goedkoper) varieeren. 160 gemeentes heffen geen hondenbelasting meer. In de provincie Drente wordt al sinds 2019 in geen enkele gemeente meer hondenbelasting geint.
De gemeente Groningen rekende voor één hond in 2020 (als duurste gemeente) nog € 133,80. In 2022 is de hondenbelasting in deze gemeente volledig afgeschaft.
Op dit moment is Den Haag de duurste gemeente, hier betaal je € 137,28 voor de 1e hond (2023). Nederweert is de goedkoopste gemeente onder de nog hondenbelasting heffende gemeentes met € 25,– voor de 1e hond.
Poep op de straat, een grote ergernis voor veel mensen. Door het gratis aanbieden van hondenpoepzakjes worden hondenbezitters meer gestimuleerd de hondenpoep op te ruimen.
Hondenbelasting biedt gemeentes een aantal belangrijke voordelen. Ten eerste is het een waardevolle bron van inkomsten die gemeentes kunnen gebruiken om verschillende diensten en voorzieningen te financieren. Denk hierbij aan het onderhoud van parken, speelplaatsen en andere openbare ruimtes. Ook kunnen de opbrengsten worden gebruikt voor het bieden van hondgerelateerde faciliteiten, zoals hondenuitlaatgebieden en hondenspeelplaatsen. Deze voorzieningen dragen bij aan de kwaliteit van leven in de gemeente en bevorderen het welzijn van honden en hun eigenaren.
Daarnaast kan hondenbelasting gezien worden als een instrument om inzicht te krijgen in het aantal honden die binnen een gemeente leven én om dat aantal te reguleren. De hondenbelasting kan een prikkel zijn om geen (extra) hond aan te schaffen.
Gemeentes die hondenbelasting heffen, zouden zo transparant mogelijk moeten zijn over hoe deze inkomsten worden besteed. Het is belangrijk dat gemeentes de inwoners informeren over de specifieke projecten en initiatieven die gefinancierd worden met de opbrengsten van de hondenbelasting.
Kosten inzichtelijk krijgen is vaak lastig: binnen een gemeente zijn verschillende (beheer) afdelingen betrokken: de afdeling Groen en onderhoud voor de aanleg van een haag, bomen, grasveld, ed. Civiel voor betegeling, bebording, een bank, hekwerk. En de poepzakjes, prullenbakken, het legen van de prullenbakken, etc. bij weer een andere afdeling. Toch is het inzichtelijk maken van alle uitgaven belangrijk: er ontstaat hierdoor meer vertrouwen dat de hondenbelasting ook daadwerkelijk terecht komt bij de honden(bezitters).
Succes met de besluitvorming!
Vogelgriep, ook bekend als aviaire influenza, kan verschillende diersoorten treffen, maar pluimvee en watervogels lopen over het algemeen het grootste risico. Hier volgt een uitleg over de specifieke risicogroepen:
Pluimvee, zoals kippen, kalkoenen, eenden en ganzen, behoren tot de meest kwetsbare dieren voor vogelgriep. Ze kunnen geïnfecteerd raken door het H5- of H7-type vogelgriepvirus, waarvan sommige subtypen zeer pathogeen (hoogpathogeen) zijn. Het virus kan zich snel verspreiden binnen pluimveebedrijven en kan leiden tot ernstige ziekte en hoge sterftecijfers.
Watervogels, zoals wilde eenden, ganzen en zwanen, zijn de natuurlijke dragers van het vogelgriepvirus. Hoewel ze vaak geen ziektesymptomen vertonen, kunnen ze het virus wel verspreiden via hun ontlasting en speeksel. Watervogels spelen een cruciale rol bij het in stand houden en verspreiden van het virus in wilde vogelpopulaties.
Hoewel roofvogels minder vaak worden getroffen door vogelgriep, kunnen ze geïnfecteerd raken door het eten van besmette prooivogels. Ze kunnen het virus vervolgens verspreiden via hun uitwerpselen. Roofvogels kunnen een belangrijke rol spelen in de verspreiding van vogelgriep tussen verschillende locaties.
Andere vogelsoorten, zoals duiven, fazanten en kwartels, kunnen ook gevoelig zijn voor het vogelgriepvirus. Hoewel ze mogelijk minder vatbaar zijn voor ernstige ziekte, kunnen ze het virus nog steeds verspreiden onder soortgenoten en andere vogels.
Zoogdieren als vossen en bunzingen kunnen besmet raken met vogelgriep door het eten van dode besmette vogels. Er zijn ook katten besmet met vogelgriep: Katten dood na besmetting vogelgriep Polen: dit zeggen deskundigen | RTL Nieuws
Invasieve exoten vormen wereldwijd een bedreiging voor de biodiversiteit en ecosystemen. Deze planten en dieren, die van nature niet in ons land voorkomen, kunnen zich snel vermenigvuldigen en schadelijke effecten hebben op de inheemse flora en fauna. Gemeentes spelen een belangrijke rol bij het beheersen en bestrijden van invasieve exoten.
Invasieve exoten zijn planten en dieren die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen en zich daar snel verspreiden, vaak zonder natuurlijke vijanden of beperkingen. Ze kunnen schade toebrengen aan het lokale ecosysteem, de inheemse biodiversiteit bedreigen, economische schade veroorzaken en de menselijke gezondheid in gevaar brengen. Voorbeelden van dierlijke invasieve exoten die in Nederland voorkomen zijn:
Deze dieren staan op de Unielijst invasieve exoten | Invasieve exoten | NVWA. Op deze lijst staan geen dieren zoals de Halsbandparkiet en het Mediterraans draaigatje. Dit terwijl zij wel als zodanig worden beschouwd.
Invasieve exoten kunnen op verschillende manieren schadelijk zijn de omgeving waarin zij leven:
Het beheersen en bestrijden van invasieve exoten is een complexe taak die nauwkeurige planning en samenwerking vereist. Gemeentes kunnen de volgende maatregelen overwegen:
Voorkomen is beter dan genezen. Gemeentes moeten bewustwording creëren over de problematiek van invasieve exoten en de gevaren van het in de natuur vrijlaten van niet-inheemse planten en dieren. Een voorbeeld hiervan is het vrijlaten van schildpadden in sloten en meren. Deze dieren overleven dit vaak niet maar de meeste mensen vinden het ‘zo gezellig’ staan. Dierenambulances zijn ook vaak niet bewust van de risico’s voor en van deze dieren waardoor zij geen schildpadden verwijderen.
Gemeentes kunnen systemen opzetten om invasieve exoten te monitoren en vroegtijdig te detecteren. Dit stelt hen in staat om snel te handelen en de verspreiding van invasieve soorten te beperken. Voor bestrijding en beheer zijn basis gegevens vaak noodzakelijk, dus meten is weten. Dit kan bijvoorbeeld met inwoners de overlastgevende dieren te tellen. In meerdere gemeentes worden ganzentellingen georganiseerd.
Gemeentes kunnen verschillende methoden toepassen om invasieve exoten te bestrijden. Voorbeelden zijn mechanische verwijdering, zoals het uitgraven of maaien van planten en het opzuigen van de processierups. Het is essentieel om bij de bestrijding zorgvuldig te werk te gaan en de mogelijke neveneffecten op het milieu en andere organismen te voorkomen. Daarnaast is voor de bestrijding van de meeste dieren in het wild een ontheffing nodig van de provincie, vaak afgegeven door de Fauna beheereenheid (FBE) van de betreffende provincie. Alleen met een ontheffing mag ingegrepen worden om bijvoorbeeld overlast van (te veel) ganzen te bestrijden.
Gemeentes kunnen de samenwerking zoeken met relevante instanties, zoals natuurorganisaties, waterschappen en provincies, om gezamenlijk invasieve exoten aan te pakken. Daarnaast is het belangrijk om inwoners, scholen en bedrijven bewust te maken van het probleem en hen te betrekken bij de bestrijdingsinspanningen.
Gemeentes hebben een belangrijke rol bij het beheersen van invasieve exoten. Ze kunnen:
Invasieve exoten vormen een serieuze bedreiging voor de biodiversiteit en ecosystemen. Gemeentes hebben de verantwoordelijkheid om invasieve exoten te beheersen en bestrijden. Door preventieve maatregelen te nemen, monitoringprogramma’s op te zetten, effectieve bestrijdingsmethoden toe te passen en samen te werken met relevante instanties, kunnen gemeentes een waardevolle bijdrage leveren aan het behoud van onze inheemse flora en fauna.
Er zijn veel verschillende planten- en diersoorten die allemaal hun eigen aanpak in de beheersing en bestrijding hebben. En waarvoor aparte wet- en regelgeving geldt. Zo zijn er per ganzensoort al verschillende regels (Canadese gans mag hele jaar rond worden afgeschoten terwijl voor de Grauwe gans een ontheffing van de provincie noodzakelijk is).
Laat je als gemeente goed voorlichten en zoek de samenwerking met betrokken partijen in een vroeg stadium erbij. En vergeet daar de buurgemeentes niet bij te betrekken. Verjagen van ganzen naar de buren is over het algemeen goed voor een stevige burenruzie.